ARI AİLESİ VE MARKOFOLOJİK YAPISI

Arı ailesinin yapı bakımından oluşturan bireyler;Ana arı(Dişi)İşçi arı(Dişi sistemi gelişmemiş-Kısır) ve Erkek arılardan oluşan bir toplumsal yapı oluşturan doğal ve yapay olarak insanların yaptığı kovanlarda yaşayan çok faydalı bir böcek türüdür.

Yukarda resimde bir erkek arının üreme sistemi yer almaktadır.Üreme sistemi dişi arıdaki dişi üreme sistemiyle erkek arıdaki erkek üreme sisteminden oluşur.İşçi arılarsa çiftleşme yeteneği gelişmemiş olup sadece kovanda ana arının olmadığı ortamda döllenmemiş n kromozom yapılı yumurta hücreleri üretirler.Bu tür yumurta atılmaya başlanırsa bunlara yalancı ana denir.Erkek arılar döllenmemiş n kromozom takımına sahip yumurtalardan oluşur.Yalancı anaların attığı yumurtalardan erkek arı çıkar.Ama bu erkek arılar çelimsiz ve verimsizdirler.Ana arının attığı döllenmemiş n kromozom takımlı yumurtalardan oluşan erkek arılar gürbüz ve verimlidirler.Erkek arılar yeni doğdukları zaman penisin gerisinde bulunan buynuzsu yapılar beyaz renktedir.Olgunlaşınca turuncu bir renk alırlar.Dişi yani ana arının en büyük özelliği tam olgunlaşmış ve yetişmiş olarak ana gözünden çıkması ve doğmasıdır.Ana arı doğdukdan 5 gün sonra çiftleşme uçuşuna çıkacak enerji gücüne ulaşır.Buda kovandaki genç arılarca ana arının ağızdan arı sütüyle beslenmesiyle gerçekleşir.Dişi arı ortalama olarak 4 ile 10 gün aralığında çiftleşme uçuşuna çıkar.Kovan nüfusu güçlüyse çabuk çıktığı görülür.Bazende ana arıların 20 güne kadar çiftleşme uçuşuna çıktığı görülür.Buda mevsimsel farklardan dolayı ortaya çıkar.Erken bahar ve sıcak çiftleşme uçuşunu geciktirir.

Yukardaki resimde dişi arının üreme sistemini göstermektedir.Bu üreme sistemi ana arıdaki gelişmiş halidir.Altdaki resimde işçi arıda yer alan gelişmemiş üreme sistemini göstermektedir.Bu bakımdan arılıkda kaliteli ırkları kaliteli anaları üretmenin en önemli yollarından birisi yalancı ana ortamı yaratılmamalıdır.Yalancı ana erkekleri çok verimsiz olurlar.Bir kovanda Bahar girişinde ortalama erkek arı sayısı 300 ile 500 aralığında olur.Kullanılan ana arılar kaliteli ve cerimli olursa ayrıca arılık yakınında başka arılık olmazsa arılığın ana yapısı korunmuş olur.Bu açıdan iyi bir arıcı bahar mevsiminde yeni analarını uygun ortamda tutarak orada çiftleşmesini sağlamalıdır.

Çiftleşme sonucu erkek arıların ölme sebebi ereksiyon sonucu penis ana arının vücudu tarafından tutulduğu için salınmaz.Bundan dolayı rahatlayan erkek arı kendini havada bırakırsa penisi koptuğu için ölür.Yeni doğan ana arının vajinal üreme sistemi çiftleşmeye uygun haldedir.Çiftleşme sonrası sertleşerek kitin halini alarak kabuk bağlar.Bu durum ana arının bir daha çiftleşmesine imkan tanımaz.Vücudunda sperm biten ana arı n kromozomlu döllenmemiş yumurta atmaya başlarsa işçi arılar onun yumurta atışından sperm deposunda sperm bittiğini anlar.Bu durumdaki ana arı işçi arılar tarafından boğulur. 20 günlük çiftleşme süresinde çiftleşmemiş halde kalan analarında vajinaları sertleşir.Çiftleşme imkanı kalmaz.Bu bakımdan arıcı doğan anayı yakından takip ederek doğum tarihini çiftleşme gerçekleşene kadar bilmelidir.Çiftleşmesi geciken vede çiftleşmeyen dişiler hemen yok edilmelidir.
Not:Resimler Prof.Dr. Muhsin DOĞAROĞLU'nun Arıcılık teknikleri kitabından alınmıştır.
Arıcı 07-ANTALYA